Dr B R Ambedkar Biography : Part 3
(అంబేద్కర్ వర్ధంతి సందర్భంగా ప్రత్యేక వ్యాసపరంపర)
రాజకీయాలతో కాదు సామాజిక పరివర్తనతోనే
దోషాలు దూరం: సమాజంలో పరివర్తన రావాలని డాక్టర్ అంబేద్కర్ సునిశ్చిత అభిప్రాయం.
సమాజపు వివేకం, సహృదయత, తోటివారిపట్ల స్నేహభావం, సమాజంలోని అందరూ అభివృద్ధి
చెందాలన్న భావన వంటి లక్షణాలు లేకపోతే రాజకీయం కేవలం కొందరు వ్యక్తుల స్వార్థ
ప్రయోజనాలకు పరిమితమైపోతుంది. సమాజంలోని కుసంస్కారాలను దూరం చేయకుండా రాజకీయాలను
బాగుచేయడం సాధ్యం కాదు.
అంబేద్కర్ ఇలా చెప్పేవాడు ‘‘సమాజ ప్రగతిలో
రాజకీయాల కంటె సామాజిక, ఆర్థిక పరిస్థితులదే పెద్దపీట. కాబట్టి కార్యకర్తలు
అటువైపు ఎక్కువగా దృష్టి సారించాలి. రాజకీయాలే సర్వస్వం అనుకునేవారు ఎన్నికల సమయం
రాగానే టికెట్ల కోసం పరుగులు తీస్తారు. తమకు టికెట్ దొరక్కపోతే సమాజం మీద
విరుచుకుపడతారు. ఎన్నికల్లో ఓడిపోతే అలసిపోయి నిరాశలో కూరుకుపోతారు. ఎన్నికల్లో
గెలిస్తే శాసనసభల్లో ఐదేళ్ళపాటు మౌనంగా కూర్చుంటారు. వీళ్ళు చేసేదింతే.’’
1953 జులైలో అంబేద్కర్ ఔరంగాబాద్‌లో దళిత
కార్యకర్తల సమావేశంలో ప్రసంగిస్తూ ఇలా చెప్పాడు, ‘‘ఎన్నికల రాజకీయంలో భాగస్వామి
అయ్యే కార్యకర్త ఎన్నికలు ముగిసిన తర్వాత నిష్క్రియంగా మిగిలిపోతాడు. రాజకీయాలు
మాత్రమే కాదు, సామాజిక జీవితంలోని మరెన్నో ఇతర క్షేత్రాలు కూడా కార్యకర్తల కోసం
ఎదురు చూస్తున్నాయి. కానీ అటు వెళ్ళడానికి ఎవరికీ ఆసక్తి లేదు. ప్రతీ ఒక్కరూ
ఎమ్మెల్యే లేదా ఎంపీ అయిపోదామనే అనుకుంటున్నారు. ఒకవేళ ఎవరైనా ఎన్నికల్లో గెలిచి
అసెంబ్లీలోనో లేక పార్లమెంటులోనో అడుగుపెట్టినా, వారికి ప్రజల సమస్యలను
పరిష్కరించడానికి ఖాళీ లేదు. శాసనసభల్లో ఓటర్ల ఫిర్యాదులను స్వీకరించే వ్యవస్థ
ఏర్పాటు చేయాలి. రాజకీయ రంగంలో కూడా హోంవర్క్ అత్యవసరం. పైపై మాటలతో ఉపన్యాసాలు
చెప్పడం, పెద్దపెద్ద పూలదండలు వేయించుకుని ఇంటికి వెళ్ళడం మాత్రమే సరిపోదు.’’
చరిత్ర బాగుంటే పీఎం లేదా సీఎం అవవచ్చు: ‘‘దేశ
రాజకీయాల్లో అత్యున్నత స్థానంలో ఉండేవారు చరిత్రలో నిలిచిపోగలవారు అయిఉండాలి.
మొత్తం సమాజం తన గురించి గొప్పగా చెప్పడం, వ్యక్తిగత స్వార్థాల గురించి ఆలోచించడం
వంటివి లేకపోవడమే గొప్ప చరిత్ర లక్షణం’’ అని చెప్పాడు అంబేద్కర్.
1954 ఫిబ్రవరి 4న ఆచార్య ఆత్రే
నిర్మించిన ‘మహాత్మా ఫూలే’ అనే చిత్రాన్ని ఆవిష్కరిస్తూ అంబేద్కర్ ఇలా అన్నాడు ‘‘ఇవాళ
దేశంలో చరిత్ర అన్నదే మిగలలేదు. నైతికత లేని దేశానికి భవిష్యత్తు చాలా కఠినంగా ఉంటుంది.
అప్పుడు దేశ ప్రధానమంత్రి జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ అవనీయండి, ముఖ్యమంత్రి మొరార్జీ
దేశాయ్ కానీయండి, ఎవరైనా సరే మీ
భవిష్యత్తు మాత్రం అంధకారమయం అవుతుంది. దేశాన్ని ఉద్ధరించేది మంత్రులు కాదు,
ధర్మాన్ని సరిగ్గా అర్ధం చేసుకున్నవాడే దేశాన్ని ఉద్ధరించగలుగుతాడు. మహాత్మా ఫూలే
అటువంటి ధర్మోద్ధారకుడు. చదువు, బుద్ధి, కరుణ, శీలం, స్నేహభావం అనే తత్వాల ఆధారంగానే
ప్రతీ ఒక్కరూ తమ చరిత్ర నిర్మించుకోవాలి. కరుణ అంటే మనిషికి తోటిమనిషి మీద ఉండే
ప్రేమ. దానికోసమే మనుష్యులు ముందడుగు వేయాలి.’’
బంధుభావం అనే గ్యారంటీ లేకుండా సమాజంలో
సమరసత రాదు: సామాజిక సమరసత నిర్మాణం పూర్తవకముందే సమాజంలో సమత్వాన్ని స్థాపించడం
అసాధ్యం. అంబేద్కర్ 1947 నవంబర్ 24న ఢిల్లీలో ప్రసంగిస్తూ ‘‘మన భారతీయులమందరమూ
ఒకరికొకరు సోదరులం అన్న భావన అందరిలోనూ ఉండాలి. దాన్నే బంధుభావం అంటారు. కానీ నేటి
సమాజంలో అదే కొరవడింది. కులాల మధ్య ఈర్ష్యాద్వేషాలు పెరుగుతున్నాయి. అదే దేశం
యొక్క ఉనికి అయితే ఆ అడ్డంకిని తక్షణం దూరం చేయాలి. ఎందుకంటే బంధుభావమే దేశపు
ఉనికి కావాలి. ఆ బంధుభావమే లేకపోతే సమత, స్వాధీనత లాంటి లక్షణాలకు ఉనికి లేకుండా
పోతుంది’’ అని చెప్పాడు.
నా తత్వం రాజకీయాలకు కాదు, ధర్మానికి
సంబంధించినది: భారతదేశపు మౌలిక ఆత్మలక్షణం ధర్మం. అంబేద్కర్ మనసులో కూడా చిన్ననాటి
నుంచీ ధర్మం బలమైన ముద్ర వేసింది. ధర్మం యొక్క శ్రేష్ఠ గుణాల్లో ముఖ్యమైనవి తోటి
ప్రాణుల పట్ల స్నేహం, కరుణ కలిగి ఉండడం. అంబేద్కర్ తత్వం మొత్తానికి మూలమైన ఆధారం
అదే. ‘‘నా తత్వజ్ఞానం రాజకీయాలకు కాదు, ధర్మానికి సంబంధించినది. ఆ విషయాన్ని నేను
బుద్ధభగవానుడి ఉపదేశాల నుంచి స్వీకరించాను. అందులో సమత్వానికి, స్వాధీనతకు స్థానం
ఉంది. సమత, స్వాధీనతలకు చట్టం ద్వారానే గ్యారంటీ లభిస్తుందని నేను విశ్వసించను. నా
ఆలోచనల్లో బంధుభావానికే ఉన్నత స్థానం ఉంది. సమత, స్వాధీనతలను సాధించడంలో కేవలం
బంధుభావమే భద్రత కల్పిస్తుంది. ఆ బంధుభావానికే మరోపేరు మానవత్వం. మానవత్వమే
పరమధర్మం’’ అని అంబేద్కర్ చెప్పాడు.
విశ్వదర్శనాల్లో హిందూ దర్శనమే
శ్రేష్ఠమైనది, దానికి అస్పృశ్యత కళంకం ఎందుకు?: అంబేద్కర్ హిందూ తాత్వికతనే
సర్వశ్రేష్ఠమైనదిగా అంగీకరించాడు. కానీ మనిషి తన తోటి మనిషిని తాకకూడదనే ఆలోచన
ఎక్కణ్ణుంచి వచ్చింది? హిందువులు ప్రతీ ప్రాణిలోనూ పరబ్రహ్మను దర్శిస్తారు కదా, మరి
తోటి మానవులను అంటరానివారిగా ఎలా చూస్తారు? అంబేద్కర్ మనసును ఈ ప్రశ్న
తొలిచివేసింది.
‘‘హిందువులు తమ మానవత్వ భావనలకు
ప్రసిద్ధి చెందారు. సృష్టిలోని ప్రతీ ప్రాణి పట్లా వారి విశ్వాసం అద్భుతమైనది.
కొంతమంది హిందువులు విషసర్పాలను సైతం చంపరు. హిందూ దర్శనం ఆత్మ సర్వవ్యాపకం అన్న
సిద్ధాంతాన్ని బోధిస్తుంది. బ్రాహ్మణుడు, చండాలుడి మధ్య భేదభావం చూపవద్దని
భగవద్గీత ఉపదేశిస్తుంది. మానవత్వం, ఉదారవాదం అనే ఇంత మంచి పరంపర కలిగిన హిందువులు
తమ తోటి మనుష్యుల పట్ల ఇంత అనుచితంగా, నిర్దయగా ఎలా ఉండగలుగుతారు’’ అని అంబేద్కర్
ప్రశ్నించాడు. (మూలం: బి.జి.కుంతే మొదటి సంపుటం పుటలు 14-15)
1928లో ప్రభుత్వ న్యాయ కళాశాలలో ప్రొఫెసర్‌గా
చేరాక ఒక సందర్భంలో అంబేద్కర్ ఇలా అడిగాడు, ‘‘భారతీయతకు విరోధులు, గోమాంస
భక్షకులు, రాముడు-కృష్ణుడు-శివుడి విగ్రహాలను ధ్వంసం చేసినవారు అయిన ముస్లిములు,
క్రైస్తవులను ముట్టుకోవచ్చు కానీ హిందూ సమాజంలోనే ఒక భాగమైన వారు, ఆవును-గంగను-రాముణ్ణి-కృష్ణుణ్ణి-శివుణ్ణి
పూజించేవారు అంటరానివారు ఎందుకయ్యారు?’’
హిందువులు తమ గొప్ప వారసత్వాన్ని
నిలబెట్టుకోవాలి: హిందూధర్మగ్రంథాల్లో ఎన్నో మంచి విషయాలున్నాయి. ప్రపంచంలో ఎక్కడా
దొరకని తత్వజ్ఞానం హిందూగ్రంథాల్లో ఉంది. వాటిని పునఃపరిశోధించడం ఇప్పుడు తక్షణ
అవసరం. అంబేద్కర్ ఇలా అంటాడు, ‘‘ఒకవేళ మీరు హిందూధర్మాన్ని రక్షించాలనుకుంటే తమ
సామాజిక వారసత్వంలో ఉపయుక్తమైన వాటిని కాపాడండి, వాటిని అందరికీ పంచండి. మిగిలిన
వాటిని వదిలిపెట్టేయండి.’’
వేలమందికి యజ్ఞోపవీతం ధరింపజేసాడు: మనం హిందువులం.
హిందూధర్మ పరంపరను అనుసరించడానికి మనందరికీ పూర్తి అధికారం ఉంది. హిందూసమాజ
వ్యవస్థలో మార్పులు తీసుకురావాలని, అంటరానివారిని సమానంగా చూడాలనీ అంబేద్కర్
కోరుకునేవాడు. ఆ ఉద్దేశంతోనే 1929 ఏప్రిల్‌లో రత్నగిరి జిల్లా చిప్లూన్ ప్రాంతంలో
దళితజాతి పరిషత్ సమావేశం అంబేద్కర్ అధ్యక్షతన జరిగింది. దానికి అంబేద్కర్ తన
బ్రాహ్మణ మిత్రుడైన దేవరావు నాయక్‌ను తీసుకువెళ్ళాడు. దేవరావు నాయక్ ఆ సమావేశంలో వేలాది
దళితులకు యజ్ఞోపవీత ధారణ చేయించాడు.
అంబేద్కర్ ఉద్దేశంలో ప్రతీ హిందువుకూ
వైదిక పద్ధతిలో యజ్ఞోపవీతం ధరించే అధికారం ఉంది. అందుకే ఆయన బొంబాయిలో ‘సమాజ్ సమతా
సంఘ్’ అనే సంస్థ స్థాపించాడు. దాని ప్రధాన కార్యం అస్పృశ్యులకు నాగరిక అధికారాలు,
హక్కుల కోసం పోరాడడం. ఆ హక్కుల గురించి అస్పృశ్యుల్లో చైతన్యం కలిగించడం. ఆ సమాజం
సక్రియంగా పనిచేసింది. దాదాపు 500మంది మహర్‌లకు యజ్ఞోపవీత ధారణ చేయించింది. (డా.బీఆర్
అంబేద్కర్: వ్యక్తిత్వ్ ఏవం కృతిత్వ్ – పుటలు 116,117)
దళితులకు ఆహ్వానం: మీరు మీ బస్తీలను
బాగుచేసుకోండి. మన బస్తీల్లో వ్యాపించి ఉన్న మురికి, అవిద్య, చెడ్డ పద్ధతులు,
మద్యపానం లాంటి దురలవాట్లకు కారణం ఎవరు? వీటన్నింటినీ మనకు మనమే బాగుచేసుకోవాలి
అని అంబేద్కర్ చెబుతుండే వాడు. ఎవరో మనను అస్పృశ్యులని పిలిచే సమస్య పరిష్కారం
అయిందనుకుందాం, అప్పుడు కూడా మన బస్తీలను మనమే బాగు చేసుకోవాలి అని చెప్పేవాడు.
మహాడ్‌లో ఒక జాట్ మొహల్లాలో ఒకసారి ప్రసంగిస్తూ అక్కడి మహిళలను ఉద్దేశించి
అంబేద్కర్ ఇలా అన్నాడు ‘‘మిమ్మల్ని మీరు ఎప్పుడూ అంటరానివారు అనుకోకండి.
పరిశుభ్రమైన జీవితం గడపండి. స్పృశ్య మహిళల్లా దుస్తులు ధరించండి. మీ దుస్తులు
పాతవి, చిరిగిపోయినవి అని బాధపడకండి. అవి శుభ్రంగా ఉన్నాయా లేవా అని చూడండి.
మంచిగా దుస్తులు ధరించే మీ హక్కుకు ఎవరూ అడ్డంకులు కల్పించలేరు. మీ మనసులు
స్వచ్ఛంగా ఉంచుకోవడం పట్ల ధ్యాస ఉంచండి. మీకు మీరే సహాయం చేసుకోవాలన్న విషయాన్ని
మీ మనసుల్లో ఎప్పుడూ గుర్తుంచుకోండి.’’ అంబేద్కర్ తనకు బీడీ, సిగరెట్, సారాయి అంటే
ప్రేమ లేదని ఎప్పుడూ చెబుతుండేవాడు.
సారాయి తాగనీయకండి: అంబేద్కర్ బస్తీ
జనాలకు సారాయి తాగవద్దని హితబోధ చేసేవాడు. మీ బస్తీల్లో సారాయిని ఎవరు ఆపుతారు?
అని అడిగేవాడు. ‘‘మనందరం మన బస్తీల్లో ఈ వస్తువులను రానీయకుండా ఆపుదాం. నీ భర్త,
నీ కొడుకు సారాయి తాగి ఇంటికి వస్తే వారికి అన్నం పెట్టకు. అన్ని అవలక్షణాలనూ
సారాయి మరింత పెంచుతుంది. సారాయి తాగడం కొనసాగినంత కాలం మీ బస్తీలను అభివృద్ధి
చేసుకోవాలన్న ఆలోచన మీ మనసుల్లోకి రానేరాదు. మనను మనమే బాగుచేసుకోవాలి. ఎవరో వచ్చి
బాగుచేయరు కదా’’ అని బస్తీ మహిళలకు అంబేద్కర్ మార్గదర్శనం చేసేవాడు.
అన్ని దోషాలకూ సవర్ణులనే బాధ్యులు
కానీయండి: ‘‘సవర్ణుల దోషాలకు వారితో ఘర్షణ పడదాం’’ అంటూనే, అంబేద్కర్ అక్కడితో
ఆగలేదు. ‘‘ఒకరోజు ఆలస్యమైనా మన అధికారాలు, హక్కులు మనకు వస్తాయి. కానీ మన బస్తీలను
మనం బాగు చేసుకోకపోతే మన పరిస్థితి ఏమవుతుంది? మన దోషాలను నివారించుకోడానికి ఎవరు
ప్రయత్నించాలి? మన బస్తీల్లో తప్పులకు దోషులు ఎవరు? మన పిల్లలను బడులకు మనమే ఎందుకు
పంపించడం లేదు? చదువు మగవారికి ఎంత ముఖ్యమో ఆడవారికి కూడా అంతే ముఖ్యం. మీరు చదవడం
రాయడం నేర్చుకుంటే మీ ప్రగతి మరింత వేగవంతమవుతుంది. మీరు ఎలా ఉంటే మీ సంతానమూ
అలాగే తయారవుతారు. మీ పిల్లల జీవితాన్ని మీరు ఎలా తీర్చిదిద్దాలంటే భవిష్యత్తులో
వారు మీకు మంచిపేరు తెచ్చిపెట్టాలి’’ అని చెప్పేవాడు.
ఇప్పటి కేరళ ప్రాంతాన్ని అప్పట్లో
మాలావర్ అని వ్యవహరించేవారు. అక్కడి స్త్రీల స్థితిగతులను చూసి అంబేద్కర్ ఆవేదన చెందాడు.
ఒకసారి అక్కడి మహిళలతో సమావేశం నిర్వహించాడు. రాత్రి మొదలుపెట్టిన సమావేశం
తెల్లవారుజామున నాలుగు గంటలైనా పూర్తికాలేదు. ‘‘మీ
గ్రామంలోని బ్రాహ్మణులను చూడండి. వారు ఎంత నిరుపేదలైనా, తమ పిల్లలను చదివిస్తారు.
వాళ్ళ పిల్లవాడు బాగా చదువుకుని డిప్యూటీ కలెక్టర్ అవుతాడు. మీరు అలా ఎందుకు
చేయరు? మీ పిల్లలను ఎందుకు చదివించరు? బడికి ఎందుకు పంపించరు? మీ పిల్లలు చచ్చిన గొడ్ల
మాంసం తింటూ బతకాలని కోరుకుంటారా? ఎప్పుడూ పక్కవారి గురించి చాడీలు చెప్పుకుంటూ
బతికేస్తూ ఉండాలా? మీరెందుకు మీ శరీరాలను నగ్నంగా ఉంచుకుంటారు? ప్రపంచంలో ఎక్కడా
ఆడవాళ్ళు మీలా అర్ధనగ్నంగా ఉండరు. ఇది
చెడ్డ విషయం. మీరు మీ గౌరవాన్ని కాపాడుకోవాలి. మీరు దుస్తులు ధరించే పద్ధతిని మార్చుకోవాలి’’
అని హితవు పలికాడు. (డా.బీఆర్ అంబేద్కర్: వ్యక్తిత్వ్ ఏవం కృతిత్వ్ – పుట 105)
మరునాడు ఆ మహిళలు అందరూ పూర్తిగా
దుస్తులు ధరించి వచ్చారు. వారు బాబాసాహెబ్‌కు పూలు అర్పించారు. అంబేద్కర్ దాదాపు
5నెలల పాటు మాలావర్ ప్రాంతంలోనే ప్రచారం చేస్తూ ఉండిపోయాడు. మెల్లమెల్లగా బస్తీల
పరిస్థితుల్లో మార్పులు వచ్చాయి.
‘‘హిందుత్వ వికాసంలో ఋషి వాల్మీకి, సంత్
రవిదాస్, చోఖామేలా వంటి సాధువులు… సిద్ధవాక్కు వంటి మహాభక్తుల కృషి ఎంతో ఉంది’’ –
డా. అంబేద్కర్
